దుర్గం చెరువు: మురుగు కంపు; చనిపోతున్న చేపలు

హైదరాబాద్‌లోని దుర్గం చెరువు (Durgam Cheruvu) శుద్ధి చేయని మురుగునీరు (untreated sewage), ప్లాస్టిక్ వ్యర్థాలు మరియు పట్టణ ఆక్రమణల కారణంగా తీవ్రమైన కాలుష్యంతో కొట్టుమిట్టాడుతోంది. అధికారులు చర్యలు తీసుకుంటున్నప్పటికీ, ఈ సమస్య నిరంతరం కొనసాగుతోంది.

ముఖ్య అంశాలు:

1. మురుగునీటి పొంగు, పార్కు మూసివేత: ఇటీవల (జూన్ మరియు సెప్టెంబర్ 2025లో వచ్చిన నివేదికల ప్రకారం), మురుగునీరు నడిచే మార్గాలపైకి పొంగిపొర్లడం వలన దుర్గం చెరువు పార్కును తాత్కాలికంగా మూసివేయడం లేదా ప్రవేశ రుసుమును రద్దు చేయడం జరిగింది. ఈ దుర్వాసన మరియు అపరిశుభ్రత సందర్శకులకు తీవ్ర ఇబ్బంది కలిగిస్తోంది.
2. చేపల మృతి: కేవలం మూడు రోజుల క్రితం, సరస్సులోని చేపలు అన్నీ చనిపోయినట్లు నివేదించబడింది. మురుగునీరు, రసాయనాలతో కూడిన వర్షపు నీరు చెరువులోకి చేరడం వలన ఆక్సిజన్ స్థాయిలు (DO) తగ్గి, చేపలు పెద్ద సంఖ్యలో మరణిస్తున్నాయని నిపుణులు భావిస్తున్నారు.
3. అధికారిక చర్యలు: ఈ సమస్యపై తెలంగాణ మానవ హక్కుల కమిషన్ (TGHRC) సుమోటోగా స్పందించింది. అలాగే, GHMC కమిషనర్ మురుగునీటి పారుదల సమస్యను తక్షణమే పరిష్కరించాలని మరియు కొత్త పైప్‌లైన్ పనులను వేగవంతం చేయాలని అధికారులను ఆదేశించారు.
4. శాస్త్రీయ నివేదికలు: శాస్త్రీయ పరీక్షలలో చెరువు నీటిలో కోలిఫామ్ బ్యాక్టీరియా (Coliform bacteria) మరియు BOD (Biological Oxygen Demand) వంటి కాలుష్యాలు అధిక స్థాయిలో ఉన్నాయని, ఇవి CPCB (Central Pollution Control Board) నిర్దేశించిన పరిమితులను చాలా వరకు దాటిపోయాయని నిర్ధారణ అయింది.
5. పట్టణీకరణ ప్రభావం: గత రెండు దశాబ్దాలలో వేగవంతమైన పట్టణీకరణ కారణంగా దుర్గం చెరువుతో సహా హైదరాబాద్‌లోని అనేక జలవనరులు 500% వరకు తగ్గిపోయాయని తాజా అధ్యయనాలు చెబుతున్నాయి, ఇది జల లభ్యత మరియు నాణ్యతను తీవ్రంగా దెబ్బతీస్తోంది.